Yıldırımdan Korunma Sistemleri
Yıldırım, doğanın en güçlü ve tehlikeli olgularından biridir. Ani ve yıkıcı etkisiyle, insanların ve yapıların zarar görmesine neden olabilir. Ancak, yıldırımlardan korunma sistemleri sayesinde, bu doğal tehlikeyi minimize etmek mümkündür.
Yıldırımdan Korunma Sistemleri Nedir?
Yıldırımdan korunma sistemleri, yıldırımın zararlı etkilerini azaltmak veya engellemek için tasarlanmış yapı ve cihazlardır. Bu sistemler, genellikle yapıların çatılarına veya yüksek noktalara monte edilir ve yıldırımın enerjisini güvenli bir şekilde toprağa ileterek binayı korur.
Yıldırımdan korunma sistemleri, iç yıldırımlık ve dış yıldırımlık olmak üzere iki ana grupta değerlendirilmektedir. Faraday kafesi, Franklin çubuğu, Aktif paratoner, Reaktif paratoner yıldırımın ilk etkilerinden korunmak için tesis dışında konumlandırılır ve dış yıldırımlık sistemleri olarak adlandırılır. Tesise ya da yakınına düşen yıldırımın elektrik tesisinde oluşturacağı elektrik dalgalanmaları gibi olumsuz durumlarda koruma sağlayan sistemler ise iç yıldırımlık sistemleri olarak adlandırılmaktadır.
Yıldırımdan Korunma Sistemlerinin Çalışma Prensibi
-
Yıldırım İndirme Çubukları: Binaların en üst kısmına monte edilen metal çubuklar, yıldırımın çekirdeğini çeker ve binayı korur. Bu çubuklar, yıldırımı çeker ve binayı zarar görmesini engelleyerek, enerjiyi güvenli bir şekilde toprağa iletir.
-
Yıldırım İletkenleri ve Kablo Bağlantıları: Yıldırım çubuğundan gelen enerji, özel iletkenler ve kablolar aracılığıyla binanın çatısından aşağıya iletilir. Bu kablolar, yıldırımın enerjisini binanın yapısından uzaklaştırır ve iç kısımların zarar görmesini engeller.
-
Topraklama Sistemi: Yıldırımın enerjisi toprağa güvenli bir şekilde iletilmelidir. Bu nedenle, topraklama sistemleri, binanın çevresindeki toprağa bağlanır. Böylece, yıldırım enerjisi toprağa iletilir ve binanın iç kısmının zarar görmesinin önüne geçilir.
Yıldırımdan Korunmanın Önemi
-
Can ve Mal Güvenliği: Yıldırım, insanların ve yapıların hayatını ve malını tehdit eden ciddi bir tehlikedir. Yıldırımdan korunma sistemleri, bu tehlikeleri minimize ederek can ve mal güvenliğini sağlar.
-
Yasal Gereklilikler: Birçok ülkede, yıldırımdan korunma sistemlerinin belirli standartlara uygun olması zorunludur. Bu standartlar, yapıların yıldırıma karşı korunmasını ve insanların güvenliğini sağlamayı amaçlar.
-
Ekonomik Kayıpların Azaltılması: Yıldırımın neden olduğu yangınlar, elektrik arızaları ve yapısal hasarlar, ciddi ekonomik kayıplara neden olabilir. Yıldırımdan korunma sistemleri, bu tür kayıpların azaltılmasına yardımcı olur.
Yıldırımdan Korunma Sistemleri Kontrolü
Yıldırımdan korunma sistemleri kontrolü, ‘Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’ ve ‘TS EN 62304’ Standartlarına göre yapılmalıdır. İlgili sistemin fiziksel durumu, sistemin yapılış şekli kontrol edilmeli ve risk oluşturabilecek durumlar belirlenmelidir. Bu sistemler yönetmelikte belirttiği gibi yetkili kişilerce yılda en az bir kez kontrol edilmeli ve yapılan kontrollere ilişkin rapor edilmelidir.
Yıldırımdan korunma sistemleri, doğal bir afet olan yıldırımın zararlı etkilerini azaltmak veya engellemek için etkili bir çözümdür. Bu sistemler, can ve mal güvenliğini sağlamanın yanı sıra, ekonomik kayıpları da minimize eder. Yıldırımdan korunma sistemlerinin doğru bir şekilde tasarlanması ve uygulanması, yapıların ve insanların yıldırımın tehlikelerinden korunmasını sağlar.